سقف کاذب و کاربرد آن در معماری داخلی
اصل زیبایی‌شناسی از جمل اصولی است که در یک خانه از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. برای دستیابی به این کیفیت باید در دکوراسیون و طراحی داخلی تمامی سطوح ساختمان را لحاظ کرده و همواره بخاطر داشته باشیم که این طراحی یکپارچه تمامی آن‌هاست که زیبایی و کیفیت متفاوتی را به ساکنین ارائه می‌دهد. از جمله مواردی که در فرآیند طراحی پرداختن به آن و طراحی هوشمندانه آن می‌تواند تأثیر چشمگیری در فضای داخلی خانه داشته باشد، سقف فضاهاست. استفاده از سقف کاذب از جمله راهکارهایی است که فضا و کالبدهای معماری را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. در این مقاله در نظر داریم تا با شرح و معرفی این دسته از سازه‌ها، راه‌های استفاده از آن‌ها در فضای معماری و معماری داخلی شرح و توضیح دهیم تا اهمیت آن‌ها برای معماران و طراحان داخلی بیشتر روشن شود.
بیشتر کاربران و استفاده‌کنندگان فضای معماری امروزه وقتی به سقف فضاهای کار یا زندگی خود فکر می‌کنند، تصویری ساده و مسطح در ذهن آن‌ها نقش می‌بندد و علی‌رغم آنچه در مقدمه از اهمیت سقف عنوان شد، در غالب موارد این بخش از طراحی مورد غفلت قرار گرفته و طراحان کمتر به آن پرداخته‌اند.
بعلاوه باید خاطر نشان کرد که طراحی هوشمندانه برای سقف فضای معماری چه متعلق به فضای اداری باشد و چه فضای مسکونی به فضا شخصیت و کارکتری خاص خواهد داد و فضا را دگرگون خواهد کرد. سقف‌های کاذب در جهت اهدافی همچون نورپردازی، پوشش تجهیزات و تأسیسات ساختمان، تغییر و تنظیم ارتفاع و استفاده تزئینی به فضا الحاق می‌شوند که باتوجه به محل و نوع استفاده می‌توان آن‌ها را به گروه‌های ذیل تقسیم کرد.
پرکاربردترین و رایج‌ترین سقف‌های کاذب
یکی از پرکاربردترین و رایج‌ترین سقف‌های کاذب آن دسته از سقف‌هایی هستند که با رابیتس و اندود مورد استفاده قرار می‌گیرند. رابیتس‌ها شبکه‌های مفتولی و سبکی هستند که به سهولت به سازۀ اصلی اتصال می‌یابند، علاوه بر سبکی ویژگی منحصر بفرد دیگر این سیستم، امکان استفاده از طیف متنوعی از اندودها است که می‌توان به آن الحاق کرد. باید در نظر داشت که در دهانه‌های کوچک رابیتس‌های مسطح و در دهانه‌های بزرگتر باید از نوع برجسته آن استفاده کرد. از جمله کاربری‌های دیگر رابیتس می‌توان به اندودکاری بر روی کانال کولر و تأسیسات اشاره نمود.
از جمله کاربری‌های مهم سقف‌های کاذب می‌توان خاصیت آکوستیک و ایزولاسیون صوتی آن‌ها اشاره کرد. در آمفی تئاترها، سالن‌های سخنرانی و مراکز ضبط پخش و … سقف‌های کاذب آکوستیک به کمک طراحان می‌آیند. این دسته با مصالح متنوعی همچون پانل‌های گچی، پلاستیک و مقوا بصورت فشرده، پانل‌های مجوف، پارچه‌ای و … قابل اجرا هستند. باتوجه به نوع کاربری و طراحی این سازه‌ها از انعکاس صدا جلوگیری کرده و طیف‌های نامطلوب و ناخواسته را حذف خواهند کرد.
سقف‌های کاذب آلمینیومی و چوبی
سقف‌های کاذب آلمینیومی و چوبی دستۀ بعدی هستند. سقف‌های آلمینیومی معمولا در ترکیب با اتصالات گالوانیزه و پشم شیشه استفاده می‌شوند و سبکی وزن و اتصال ساده و کم هزینه از جمله ویژگی‌های بارز آن‌ها است. در ضورت تمایل به استفاده از سقف‌های کاذب چوبی باید این نکته را در نظر داشته باشید که پیش از اجرا باید با استفاده از چوب چهارتراش سقف لمه کوبی شده و یا شبکه فولادی در زیر آن اجرا شود و پس از انجام زیر ساخت می‌توان براحتی و با طیف متنوعی از مصالح این نوع سقف را اجرا نمود.
امروزه استفاده از پنل‌ها و مصالح پیش‌ساخته به دلیل افزایش تقاضا در صنعت ساخت و ساز بیش از هر چیز مورد استقبال قرار گرفته است. باتوجه به این تقاضا پنل‌های گچی بصورت پیش ساخته بر روی شبکه‌ای از فولاد یا چوب اجرا و بهره‌برداری کرد. از جمله محاسن این نوع سازه‌های می‌توان به سبکی، امکان اجرا و نصب در زمان کوتاه، تنوع در فرم، امکان تعمیر آسان، مقاومت در برابر آتش‌سوزی و ضربه، خاصیا ایزولاسیون و آکوستیک و… اشاره کرد.
درکنار پیش‌ساختگی، نورپردازی ازجمله پرطرفدارترین استفاده این نوع سازه‌هاست. باتوجه به این نکته که سقف‌های کاذب را می‌توان با طرح‌های ساده و یا پیچیده و در حالت منظم و نامنظم باتوجه به طرح و نیاز کارفرما اجرا نمود، سازه‌های ترکیبی از جمله دیگر گونه‌های پرکابرد هستند که در عرصۀ نورپردازی می‌توان از آن‌ها بهره برد. همچون نمونه‌های پیشین این نوع سازه‌ها نیز به زیرساخت نیارمند هستند و پس از آن باتوجه به پلان نورپزدازی و نقشه تأسیسات نورپردازی بسهولت قابل اجرا خواهد بود.
سقف‌های گریلیوم
در زمینۀ طرح‌ها و پوشش‌های دکوراتیو، سقف‌های گریلیوم بهترین انتخاب هستند که به سقف‌های باز نیز معروف‌اند. این سازه‌ها با آلمینیوم و ورق‌های آلیاژی تولید می‌شوند. در نهایت چیزی که از این سقف‌ها در فضای داخلی دیده می‌شود تایل‌ها و قطعات مربع و مستطیل است که بصورت یکسره درکنار یکدیگر قرار می‌گیرند و در زیر آن‌ها تأسیسات و نورپردازی قرار می‌گیرد.
پس از پرداختن به موضوع معرفی و انواع سقف کاذب در ادامه نکاتی در زمینۀ استفاده از سقف کاذب در فضای مسکونی شرح خواهیم داد. در ابتدا باید دقت داشت که طراحی سقف پیش از هر چیز باتوجه نوع کاربری آن قسمت استفاده می‌شود. در سرویس‌های بهداشتی و حمام‌ها در غالب موارد از سقف کاذب در جهت تعدیل ارتفاع و تعبیه فضای تأسیسات استفاده می‌شود. در آشپزخانه‌های نسل جدید تمایل به سقف‌های کاذب که امکان روشنایی یکنواخت را با استفاده از نورهای مهتابی کم مصرف فراهم می‌کنند بیش از پیش مورد استقبال قرار گرفته‌است که با مصالحی همچون آلمینیوم، چوب و … قابل طراحی و بهره‌برداری هستند.
سقف کاذب در فضای خواب
در فضای خواب و حال‌های خصوصی باتوجه به نیاز کاربر به نور متمرکز و نقطه‌ای سقف‌های کاذب می‌توانند طرح‌های متنوعی را در اختیار کاربر قرار دهند. با استفاده از این سقف‌ها می‌توان نورهای عمومی و متمرکز قابل تنظیم و کنترل را برای آسایش هرچه بیشتر کابران در نظر گرفت. گذشته از نورپردازی کوتاه شدن متعادل سقف در فضاهایی همچون حال خصوصی فضا را گرم‌تر و صمیمی‌تر خواهند کرد.
در فضای نشیمن و پذیرایی امروزه یکی از ترفندهای تفکیک فضاهای بزرگ سقف‌های کاذب خواهند بود که برای طراحان این فرصت را فراهم می‌آورند که نورپردازی و نوع سقف را با مبلمان و میزان استفاده هماهنگ و سازگار کنند و درکنار تنوع فضایی، محیطی مناسب‌تر در اختیار استفاده‌کنندگان خود قرار دهند.
در پایان باید اضافه کنیم که سقف‌های کاذب در فضاهای اداری، تجاری و … نیز کاربردهای مشابهی همچون تنظیم ارتفاع، آکوستیک، تأسیسات و… دارند که براساس نوع نیاز و کاربری می‌توان از طیف متنوعی از آن‌ها استفاده کرد.
